MADDE 1- (1) Bu Kanunun amacı, jeotermal ve doğal mineralli su kaynaklarının etkin bir sekilde aranması, arastırılması, gelistirilmesi, uretilmesi, korunması, bu kaynaklar uzerinde hak sahibi olunması ve hakların devredilmesi, cevre ile uyumlu olarak ekonomik sekilde değerlendirilmesi ve terk edilmesi ile ilgili usul ve esasları duzenlemektir.

Kapsam

MADDE 2- (1) Bu Kanun, belirlenmis veya belirlenecek jeotermal ve doğal mineralli su kaynakları ile jeotermal kokenli gazların arama ve isletme donemlerinde, kaynaklar uzerinde hak sahibi olunması, devredilmesi, terk edilmesi, kaynak kullanımının ihale edilmesi, sona erdirilmesi, denetlenmesi, kaynak ve kaptajın korunması ile ilgili usul ve esaslar ile yaptırımları kapsar.

Tanımlar

MADDE 3- (1) Bu Kanunda gecen;
1) Bakanlık: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığını,
2) MTA: Maden Tetkik ve Arama Genel Mudurluğunu,
3) MİGEM: Maden İsleri Genel Mudurluğunu,
4) İdare: İl ozel idarelerini,
5) Kaynak: Doğal yolla, sondaj veya kuyularla jeotermal akıskan veya doğal mineralli su, gaz veya bunların birlikte elde edildiği yerleri,
6) Jeotermal kaynak: Jeolojik yapıya bağlı olarak yerkabuğu ısısının etkisiyle sıcaklığı surekli olarak bolgesel atmosferik yıllık ortalama sıcaklığın uzerinde olan, cevresindeki sulara gore daha fazla miktarda erimis madde ve gaz icerebilen, doğal olarak cıkan veya cıkarılan su, buhar ve gazlar ile yeraltına insan duzenlemeleri vasıtasıyla gonderilerek yerkabuğu veya kızgın kuru kayaların ısısı ile ısıtılarak su, buhar ve gazların elde edildiği yerleri,
7) Doğal mineralli su: Yerkabuğunun farklı derinliklerinde, uygun jeolojik sartlarda doğal olarak olusan bir veya daha fazla kaynaktan yeryuzune kendiliğinden cıkan ya da cıkartılan, mineral iceriği ve diğer bilesenleri ile tanımlanan; tedavi, sifa amaclarıyla da kullanılan icmece suyu, sifalı su ve benzeri adlarla anılan soğuk ve sıcak doğal suları,
8) Jeotermal alan: Yapılan bilimsel ve teknik calısmalarla sınırları belirlenen ve uzerinde jeotermal kaynak veya jeotermal kaynakla birlikte doğal mineralli suların bulunduğu alanı,
9) Jeotermal sistem: Jeotermal alan olusumunu sağlayan; beslenme alanı, akıskan, ısı kaynağı, rezervuar ve/veya zonu, ortu kaya ve bosalım alanının tumunu kapsayan, jeotermal kaynak ve/veya doğal mineralli suların cıktığı ve/veya uretildiği, kendine ozgu jeolojik yapısı, hidrojeolojik ve kimyasal ozellikleri olan sistemi,
10) Jeotermal rezervuar: Sıcaklık ve jeokimyasal acıdan doğal bir denge icinde bulunup bir butunluk ifade eden, değisik sekillerde dısardan beslenen yarı acık veya kapalı sıcak su ve/veya buhar uretim ortamını,
11) Sondaj: Jeotermal akıskanları aramak, uretmek, kullanım sonrası reenjekte etmek, rezervuarı gozlemlemek veya test etmek icin bilimsel yontemler ve uygun araclar kullanılarak, gereken derinlik ve capta yeryuzunden kaynağa doğru jeolojik takip ile delik kazma ve acma islemi ile jeotermal rezervuar olusturmak icin akıskan enjekte etmek icin kuyu acma islemini,
12) Akıskan: Kaynaklardan elde edilen su, gaz ve buharı,
13) Kaptaj: Akıskanın doğal olarak ve/veya bilimsel yontemler ve uygun araclar kullanılarak rezervuardan yeryuzune ulasmasından itibaren kirlenmesinin onlenerek ve korunarak daha sağlıklı sekilde değerlendirilebilmesi icin kullanım oncesi ozel teknikle yapılan toplama havuzlarında, galeri ve/veya kuyularda biriktirilmesi islemini,
14) Koruma alanı: Kaynak ve bunların bağlı olduğu jeotermal sistemin; bozulmasına, kirlenmesine ve surdurulebilir ozelliğinin yitirilmesine neden olacak dıs etkenlerden korumak amacıyla sahanın jeolojik, hidrojeolojik yapısı, iklim kosulları, zemin cinsi ve tipleri, drenaj sahası sınırı, kaynak ve kuyu cevresindeki yerlesim birimleri, endustri tesisleri, cevrenin topografik yapısı gibi unsurlara bağlı olarak belirlenmis onlemler alınması gereken, icerisinde yapılan faaliyetlerin kontrol ve denetime tabi olduğu ve gerektiğinde yapılasma ve arazi kullanım faaliyetleri kısıtlanabilir alanları,
15) Bloke alan: İsletme ruhsatı verilmis bir jeotermal kaynaktan yapılan uretim
faaliyetlerinin etkilenmemesi icin isletme ruhsatı sahibi dısındaki talep sahiplerine kapatılmıs ve isletmeye acılmayacak alanları,
16) Enjeksiyon: Akıskanların, yapay yontemlerle jeolojik formasyonlara gonderilmesini,
17) Reenjeksiyon: Uretilen jeotermal akıskanların yapay yontemlerle kullanıldıktan sonra tamamının veya kalan kısmının uretildikleri jeolojik formasyonlara geri gonderilmesini/basılmasını,
18) Desarj: Jeotermal akıskanın kullanımından sonra reenjekte edilemeyen kısmının veya tamamının cevre kirliliğine neden olmayacak sekilde baska alıcı ortamlara gonderilmesini,
19) Test: Rezervuarın uretimi, yonetimi ve izleme programını olusturmak icin fiziksel ve kimyasal parametreleri belirlemeye yonelik yurutulen calısmaları,
20) Emniyetli verim: Jeotermal sistemi ve rezervuar dengesini bozmayacak sekilde aynı rezervuardan birim zamanda uretilebilecek azami akıskan miktarını,
21) Ruhsat: Sınırları belirlenmis bir alanda kaynak tespiti ve isletilmesi faaliyetlerinin yapılabilmesi icin verilen izin belgesini,
22) Proje: Kaynaktan yararlanmak amacıyla yapılacak calısmaları duzenleyen, belirlenen usul ve esaslara gore hazırlanan, arama ve isletme donemindeki faaliyetlerin baslaması, gelisimi ve bitirilmesi ile ilgili sureleri iceren, beyan niteliğindeki metni,
23) Arama: Jeotermal sistemden akıskan elde etmek amacıyla jeolojik arastırmalarla baslatılan, jeokimyasal ve jeofizik calısmalarla desteklenen, yapılan tum calısmalara ait verilerin değerlendirilmesi sonucu belirlenen lokasyon veya lokasyonlarda amac ve tekniğine uygun olarak jeolojik takiple acılan sondaj calısmaları ile uretime yonelik test calısmalarını da iceren projede belirtilen faaliyetler butununu,
24) Arama ruhsatı: Sınırları belirlenmis bir alanda, kaynak arama faaliyetlerinde bulunulabilmesi amacıyla projeye dayalı verilen izin belgesini,
25) Dsletme: Arama faaliyetleri sonucunda elde edilen kaynağın uretim, kullanım, reenjeksiyon, enjeksiyon, desarj ve bu faaliyetlere yonelik sondaj calısmalarını iceren projede belirtilen faaliyetler butununu,
26) Dsletme ruhsatı: Belirli bir alanda akıskanın uretilebilmesi ve değerlendirilmesi icin projeye dayalı verilen izin belgesini,
27) Faaliyet: Jeotermal kaynakların aranması, gelistirilmesi, isletilmesi ve terk edilmesi ile jeotermal ve doğal mineralli suların kullanılması hususundaki islemleri,
28) Faaliyet raporu: Ruhsat doneminde yonetmelikle belirlenen kıstaslara gore yıllık olarak hazırlanan ve faaliyetler ile ilgili gelismelerin idare ve MTA’ya bildirilmesini sağlayan raporu,
29) Kira sozlesmeleri: Dsletme ruhsatına dayalı kullanım alanlarıyla ilgili hakların, baskalarına kiralanmasını sağlayan sozlesmeleri,
30) Mucbir sebep: Sel, yangın, deprem, cokme, heyelan, savas hali ile yonetmelikte belirtilen diğer halleri,
31) Beklenmeyen haller: Jeoloji ve kaynak sartlarındaki beklenmeyen fiziksel ve kimyasal değisiklikler ile ilgili mevzuat gereğince diğer kurumlardan alınması gereken izinlerin alınamaması durumlarını,
32) Teminat: Kaynağın değerlendirilmesine yonelik faaliyetlerde, kamu can ve mal sağlığını etkileyecek durumların olusması ve ruhsat sahibi tarafından gerekli tedbirlerin alınmaması halinde kullanılmak uzere arama, isletme ve bloke alanları icin nakdi para, banka ve ozel finans teminat mektubu, Devlet bono ve tahvili olarak idareye verilen guvenceyi,
33) Gayrisafi hasılat: İsletmenin toplam yıllık cirosu olup, isletmelere ait tahakkuk eden her turlu mal ve hizmet satıs bedelleri, faizler ile yapılan kiralamaların dahil olduğu miktarı, ifade eder.

Mulkiyet ve ruhsat

MADDE 4- (1) Jeotermal kaynaklar ve doğal mineralli sular, Devletin hukum ve tasarrufu altında olup bulundukları arzın mulkiyetine tabi değildir. Kaynağa iliskin faaliyetlerin yapılabilmesi icin bu Kanuna gore Ruhsat alınması zorunludur.
(2) Jeotermal kaynaklar ve doğal mineralli sulara iliskin haklar, medeni hakları
kullanmaya ehil Turkiye Cumhuriyeti vatandaslarına, statusunde jeotermal kaynaklar ve doğal mineralli sularla ilgili faaliyet yapabileceği hususu yer alan Turkiye Cumhuriyeti kanunlarına gore kurulmus tuzel kisiliği haiz sirketlere, bu hususta yetkisi bulunan kamu iktisadi tesebbusleri ile muesseselerine, bağlı ortaklıkları ve istirakleri ile diğer kamu kurum, kurulus ve idarelerine verilir. Jeotermal kaynaklar ve doğal mineralli sulara iliskin haklar gercek veya tuzel tek kisi adına verilir.
(3) Jeotermal kaynaklar ve doğal mineralli sulara iliskin haklar, miras yolu ile intikal eder. Bu haklar, butun mirascıların vekaletini havi bir vekaletname ile ikinci fıkrada belirtilen niteliklere sahip mirascılardan birine veya ucuncu bir sahsa devredilir. Mirascıların ittifak edememeleri halinde mirascılardan birinin muracaatı ile mahkeme mirascılardan bu hakkın en ehil olana tahsisine veya bu da mumkun olmazsa ruhsatın satılmasına karar verir. Mahkeme bu hususu basit muhakeme usulu ile halleder. Eğer dava soz konusu değil ise altı ay icerisinde intikal islemleri tamamlanmayan ruhsatlar feshedilir. Devir ve intikal islemlerinin ne sekilde yapılacağı yonetmelikle belirlenir.

İKİNCİ BÖLÜM: Ruhsatlar, Arama ruhsatı

MADDE 5- (1) Arama ruhsatı muracaatları, talep sahibi tarafından 1/25000 olcekli pafta adı ve koordinatları belirtilerek bes bin hektarı gecmeyecek sekilde arama projesi ile birlikte idareye yapılır. Muracaatlarda oncelik hakkı esastır. Aynı yer icin aynı anda birden fazla talep olması halinde, projeler incelenerek en hızlı ve en fazla yatırımı teklif eden proje sahibinin talebi tercih edilir.
(2) İdare, muracaat alanı hakkında bilgileri MİGEM’e bildirir. Arama icin basvurulan saha, onceki diğer basvurular ile cakısıyorsa, MİGEM cakısan kısımları cıkararak kalan saha icin “arama ruhsatı” verilebileceğini idareye bildirir. İdare, verilen ruhsatı koordinatları ile birlikte kayıtlara alınmak uzere MİGEM’e bildirir.
(3) Arama ruhsat suresi uc yıldır. Faaliyetlerin olumlu gelismesi ve ilave etutlere ihtiyac duyulması halinde revize proje verildikten sonra idarece uygun bulunması halinde bir yıl uzatılır ve uzatma MİGEM’e bildirilir. Arama ruhsatı sure uzatım talebi, ruhsat suresi bitiminden once idareye yapılır.
(4) Arama ruhsatı doneminde idarenin bilgisi dahilinde, cevrenin kirletilmemesi kaydı ile sadece test amaclı uretim yapılabilir.
(5) Birden fazla ili icine alan arama ve isletme faaliyetlerinde basvurular alanın buyuk olduğu il idaresine yapılır ve islemler alanın kucuk olduğu il idaresine bildirilir.

İsletme ruhsatı

MADDE 6- (1) Arama ruhsatı sahibinin, arama ruhsat suresinin son gunu aksamına kadar isletme projesi ile idareye isletme ruhsatı basvurusunda bulunması halinde “isletme ruhsatı”verilir ve varsa tespit edilen bloke alanıyla birlikte MİGEM’e bildirilir.
(2) İsletme ruhsatı sahipleri, isletme faaliyetine gecmek icin ilgili kurumlardan gerekli izinleri almakla yukumludur.
(3) İsletme ruhsatı sahibi, projesinde belirtilen sure icinde isletmeye gecmez veya herhangi bir sebeple isletme ruhsatının iptal edilmesi durumunda teminat irat kaydedilir ve saha idare tarafından ihaleye cıkarılır. İsletme projeleri ile ihaleye katılan isteklilerden idareye en fazla geliri teklif eden istekliye isletme ruhsatı verilir ve MİGEM’e bildirilir.
(4) İdareden izin alınmaksızın, projede yer alan herhangi bir kuyunun yenilenmesi, sayısının ve kapasitesinin artırılması, enjeksiyon, reenjeksiyon, uretim amaclı tum sondaj faaliyetleri ile diğer proje değisiklikleri ve revizyonları yapılamaz. İdare, gerekli gorulen hallerde, bedelini odemek kaydıyla, MTA’dan değerlendirme isteyebilir.
(5) İsletme ruhsatı suresi otuz yıldır. Sure sonunda ruhsat sahibinin talep etmesidurumunda onar yıllık donemler halinde uzatılır. Sure uzatımları MİGEM’e bildirilir.
(6) Doğal cıkıs halindeki jeotermal ve doğal mineralli sular icin, kaptajı yapılarak doğrudan isletme talepleri de İdarece bu Kanun hukumlerine gore isletme ruhsatına bağlanır ve MİGEM’e bildirilir.
Teknik sorumluluk ve faaliyet raporu

MADDE 7- (1) Arama ve isletme ruhsatı suresince, faaliyetlerin ilgili muhendislik dallarından bir muhendisin sorumluluğunda surdurulmesi zorunludur. Teknik sorumlu olmaksızın faaliyette bulunulması halinde, ruhsat teminatı irat kaydedilerek, faaliyetler durdurulur.
(2) Teknik sorumlu; kaynağın aranması, arastırılması, gelistirilmesi ve uretiminde bilimsel ve teknik esasları gozeterek gorev ve sorumluluklarını yerine getirir. Ancak doğal mineralli su isletmelerinde ilgili muhendislik fakultesi mezunu herhangi bir kisi teknik sorumlu olarak bulunabilir.
(3) Teknik sorumlu veya sorumlularca hazırlanan yıllık arama ve isletme faaliyet raporlarının ruhsat sahibince iki nusha olarak takip eden yılın Mart ayı sonuna kadar idareye verilmesi zorunludur. Faaliyet raporlarının bir nushası idare tarafından MTA’ya gonderilir.
(4) Arama ve isletme faaliyet raporlarının suresi icerisinde idareye verilmemesi halinde, teminatı irat kaydedilerek iki aylık ek sure verilir ve teminat iki ay icerisinde iki katına tamamlattırılır. Bu sure sonunda da faaliyet raporunun verilmemesi halinde arama ruhsatı iptal edilir ve MİGEM’e bildirilir.
Mucbir sebep ve beklenmeyen hal
MADDE 8- (1) Ruhsat sahibi, mucbir sebep veya beklenmeyen halin ortaya cıkması durumunda, gerekce ve sure belirtilmek kaydıyla on gun icinde idareye muracaat ederek gecen surenin ruhsat suresine eklenmesini ve bu surede yukumluluklerinin askıya alınmasını talep eder. Ruhsat sahibi tarafından idareye yapılan muracaat tarihi, mucbir sebebin balsama tarihi olarak kabul edilir.
(2) Ruhsat sahibi, mucbir sebep veya beklenmeyen hallerin ortadan kalkmasından itibaren en gec uc ay icinde faaliyete gecmek zorundadır. Bu sure icinde faaliyete gecilmediği takdirde, teminatı irat kaydedilerek yeniden teminat vermesi ve faaliyete gecmesi icin ruhsat sahibine uc ay ek sure verilir. Bu sure sonunda da teminat yatırılmaz ve faaliyete gecilmez ise ruhsat iptal edilir.
UCUNCU BOLUM : Ortak Hukumler, Faaliyetlerin denetlenmesi

MADDE 9- (1) Faaliyetler her yıl idare tarafından denetlenir. Gerektiğinde idarece talep edilmesi halinde MTA tarafından da denetim yapılır. Denetimler, 14 uncu maddede belirtilen hususlar ve diğer maddelerde belirtilen ilkeler dikkate alınarak yapılır. Denetimler icin ruhsat sahibi tarafından MTA’ya 1000 Turk Lirası odenir. Bu miktar, MTA tarafından yıllık UFE’ye gore artırılır.
(2) Memuriyet mahalli dısında MTA’ca gorevlendirilen konuyla ilgili ve yardımcı personele, 10/2/1954 tarihli ve 6245 sayılı Harcırah Kanununun 50 nci maddesi ile iliskilendirilmeksizin, her yıl Butce Kanunu ile belirlenen gundelik harcırah miktarının iki katı tutarında 6245 sayılı Harcırah Kanunu genel hukumlerine gore harcırah odenir. Bu madde kapsamında odenen gundelik tutarından herhangi bir ad altında kesinti yapılmaz.
(3) MTA, yapacağı denetim ve incelemeler icin gerekli gormesi halinde, diğer ilgili bakanlık, kamu kurum ve kuruluslarının da katılımını isteyebilir. Devir, sicil, ihale, harc, teminat ve idare payı
MADDE 10- (1) Devir, sicil, ihale, harc, teminat ve idare payına iliskin esaslar asağıdaki sekildedir:
a) Devir: Arama ve isletme ruhsatları devredilebilir.
b) Sicil: İdare, kaynağa iliskin hakların devir, haciz, rehin ve ipotek veya sona erme hususlarını iceren bir sicil tutmakla yukumludur. Ruhsatın sınırları, kuyuların koordinatları, akıskanın parametreleri, devir, ihtiyati haciz, rehin, ihtiyati tedbir, ipoteğe iliskin bilgiler ve akıskanın kullanımına iliskin kira ve benzeri sozlesmeler ile hakların sona ermesi sicile islenir. Haklar, ancak sicile islendiği takdirde hukum ve sonuc doğurur. İlgililer, sicil kayıtlarının idarenin sicil memurlarından biri huzurunda gosterilmesini isteyebilir. Sicil alenidir ve kaynak sicilindeki kayıtların bilinmediği iddia edilemez. Haklara iliskin olarak yapılan sozlesmeler, idarece sicile islenmedikce ucuncu kisilere karsı ileri surulemez.
c) İhale: Herhangi bir sebeple hukumden dusmus, terk edilmis veya taksir edilmis ruhsatlar, Ddarece ihale yoluyla aramalara ve isletmeye acılır. Dhale ilanı Resmi Gazetede yayımlanır. İhale suresi icinde muracaat olmaması halinde ruhsat alanları baska bir isleme gerek kalmaksızın idare tarafından MİGEM’e bildirilerek arama ve isletme muracaatlarına acık hale gelir.
c) Harc: Jeotermal kaynaklar icin 1000 Turk Lirası, doğal mineralli sular icin 500 Turk Lirası arama ruhsat harcı alınır. İsletme ruhsatları icin bu harc miktarları dort kat olarak uygulanır.
d) Teminat: Ruhsat asamasına bağlı olarak, hektar basına, ruhsat harcının % 1’i tutarında ruhsat teminatı alınır. Bu oranı, % 50 oranında artırmaya veya eksiltmeye Bakanlar Kurulu yetkilidir. Ancak teminat 15.000 Turk Lirasından az olamaz. Teminatın asgari miktarı ve harclar, her yıl Maliye Bakanlığınca belirlenen yeniden değerleme oranlarına gore artırılır. Bu madde uyarınca onceden alınan isletme ruhsatı teminatları, bes yılda bir Maliye Bakanlığınca belirlenen yeniden değerleme oranlarına gore artırılarak guncellestirilir. Bu Kanuna gore tamamlanması veya yenilenmesi gereken teminatlar guncel teminat uzerinden alınır.
e) İdare payı: Akıskanın doğrudan ve/veya dolaylı kullanıldığı tesislerin gayrisafi hasılatının % 1’i tutarında idare payı, her yıl Haziran ayı sonuna kadar idareye odenir. Tahsil edilen tutarın beste biri, idare tarafından, kaynağın bulunduğu belediye veya koy tuzel kisiliğine bir ay icerisinde odenir.
(2) Hak sahibi; basvurunun kabul edildiğinin kendisine bildirildiği tarihten itibaren 15 gun icerisinde harc ve teminatı yatırmadığı takdirde, talebinden vazgecmis sayılır.

İdari yaptırımlar

MADDE 11- (1) Faaliyetlerin, projeye gore yurutulmesi zorunludur. Ruhsat sahibinin projesinde belirtilmeyen konularda veya izinsiz olarak faaliyette bulunulduğu tespit edilirse, teminatı irat kaydedilerek faaliyet durdurulur ve teminat uc katına cıkarılarak bir ay icinde tamamlattırılır. Aynı fiilin tekrarı halinde teminat irat kaydedilerek ruhsat iptal edilir.
(2) Ruhsat sahibince, kaynak koruma alanı etudu yapılmadan isletmeye gecilmesi veya koruma alanı etudunde ongorulen tedbirlere uyulmamasının tespiti halinde faaliyetler durdurularak teminat irat kaydedilir. Altı ay icerisinde gerekli tedbirlerin alınması ve teminatın tamamlattırılması istenir. Altı ay sonunda teminat verilmez ve tedbirler alınmaz ise faaliyetler durdurulur.
(3) İdare payının suresi icerisinde odenmemesi halinde, teminat irat kaydedilerek iki aylık sure verilir. Bu sure zarfında idare payı yatırılmaz ve teminat tamamlanmaz ise faaliyetler durdurulur.
(4) Ruhsat olmadan faaliyette bulunulduğunun tespiti halinde, faaliyetler idarece durdurulur. 22/2/2005 tarihli ve 5302 sayılı Dl Ozel Ddaresi Kanununa gore 50.000 Turk Lirası idare tarafından idari para cezası tahakkuk ettirilir.
(5) Ruhsat ve/veya gerekli izinler alınmadan yapılan faaliyetler durdurulur. Kaynağın ve rezervuarın korunması ile cevre kirliliğinin onlenmesi icin acil tedbirlerin gerekli olduğu hallerde tedbirler idarece alınır. Bu nedenle yapılan her turlu masraf, sorumlusundan idare tarafından 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulu Hakkında Kanun hukumlerine gore tahsil edilir.

İrtifak ve kamulastırma

MADDE 12- (1) Arama ruhsatı sahibi, arama faaliyetleri yapılacak alanda, ozel mulkiyete konu tasınmazın sahibi ile anlasamaması halinde, idareye muracaat ederek irtifak hakkı talebinde bulunabilir.
(2) İsletme ruhsatı suresince sadece sondaj yerleri ve isale hattı, kaptaj gibi gerekli olan yerler icin tasınmazın sahibi ile anlasma sağlanamaz ise ruhsat sahibi, idareye muracaat ederek kamulastırma veya irtifak hakkı talebinde bulunabilir. Talep, idarece incelenip değerlendirildikten sonra uygun bulunması halinde kamu yararı kararı alınır.
(3) İrtifak ve kamulastırma islemleri, 4/11/1983 tarihli ve 2942 sayılı Kamulastırma Kanunu hukumlerine gore yurutulur. Drtifak ve kamulastırma bedelleri ve masrafları ruhsat sahibince odenir.
(4) Kamulastırılan tasınmaz, tapuya idare adına tescil edilip, faaliyetler devam ettiği surece ruhsat sahibi adına tahsis edilir.
(5) Kamulastırılan tasınmazın, faaliyetler icin luzum kalmadığının idarece tespiti halinde, Kamulastırma Kanununda ongorulen usul ve esaslara gore belirlenecek rayic bedeli odenmek kaydıyla kamulastırılan yerin eski sahibine iade edileceği hususu, ruhsat sahibi ve tasınmazın eski sahibine tebliğ edilir. Eski sahibinin tasınmazı altı ay icerisinde almak istememesi durumunda tasınmaz idareye kalır.
(6) Tapu siciline konulan serhler idarenin muracaatı uzerine ayrıca mahkeme kararına gerek kalmadan silinir.
(7) Hazinenin ozel mulkiyetinde veya Devletin hukum ve tasarrufundaki yerlerde yapılan faaliyetler icin bu Kanunun yururluk tarihinden sonra kira, ecri misil alınmaz.
(8) Jeotermal kaynak dağıtımı ve uretimini yapan sirketler sanayi kurulusu ve atık arıtma kurulusu olarak değerlendirilirler. Bu değerlendirilmeye gore basta elektrik tarifeleri olmak uzere sanayi kurulusları ve atık arıtma kuruluslarına tanınan tum tesvik ve haklardan yararlanırlar.
Rehin, haciz, ihtiyati tedbir ve ipotek tesisi
MADDE 13- (1) Ruhsat alanının isletilmesinde gerekli olan kuyular, her turlu tesisler, ekipman, su tasıma hat ve sistemleri, aletleri ile bir yıllık diğer isletme malzemesi gibi kaynağın uretimine yonelik ayrılmaz parcalar, munferiden haczedilemez veya uzerlerine ihtiyati tedbir konulamaz ancak bir kul halinde haczi ve ihtiyati tedbir konulması mumkundur. Bunların tamamı uzerine ihtiyati tedbir konulması veya icraen satıslarına karar verilmesi halinde, isletmenin faaliyetlerine mudahale edilemez.
(2) İsletme ruhsatı uzerine 22/11/2001 tarihli ve 4721 sayılı Turk Medeni Kanunu ilgili hukumleri uyarınca, ruhsat suresini gecmemek kaydıyla, ipotek tesisi mumkundur. Uzerine ipotek tesis edilmis isletme ruhsatının alanlarında değisiklik olduğu takdirde, mevcut ipotek, hicbir isleme gerek kalmaksızın yeniden verilen ruhsat uzerinde de aynı sartlarla devam eder.
(3) İsletme ruhsatının sona ermesi halinde ipotek, kuyular ve bunların korunması icin yapılmıs tesisler dısında kalan ruhsat sahibine ait tesis, vasıta, alet ve malzeme uzerinde devam eder.
Kaynak rezervuarının korunması
MADDE 14- (1) Bu Kanuna tabi faaliyetlerde kaynağı olusturan jeotermal sistemin korunması, kaynağın israf edilmemesi ve cevrenin korunması esas olup isletme faaliyeti oncesinde kaynağın koruma alanları etudunun ruhsat sahibi tarafından yaptırılması zorunludur. Aksi takdirde faaliyetler durdurularak koruma alanlarının belirlenmesi icin ruhsat sahibine uygun sure verilir. Bu sure sonunda da koruma alanının belirlenmemesi halinde 11 inci madde hukumleri uygulanır.
(2) Koruma alanı etut raporları, MTA’nın gorusu alınarak, idare tarafından onaylanır. Arazi kullanımı ve yapılasma ile ilgili kaynak koruma alanları etudunde ongorulen kısıtlama ve kosullar, imar planlarında esas alınır. Kaynak koruma alanlarında alınacak tedbirlere iliksin genel ilkeler yonetmelikle belirlenir.
(3) MTA tarafından yapılan denetlemelerde faaliyetlerin ongorulen tedbirlere uygun yurutulmediğinin tespiti halinde, faaliyetler idarece durdurulur. Alınacak tedbirler, MTA tarafından belirlenir ve idareye bildirilir. Gerekli tedbirleri almak ve/veya aldırmakla idare yukumludur. Gerekli tedbirlerin alınması icin en fazla bir yıl sure verilir. Ongorulen tedbirlerin yerine getirilmemesi halinde ruhsat iptal edilir.
(4) Ruhsat sahibi, kullanım sonrası acığa cıkacak akıskanı cevre limitlerini dikkate alarak desarj edebilir. Akıskan iceriği cevre limitlerine gore desarja izin vermiyorsa reenjekte etmekle yukumludur. Ancak formasyonun fiziksel ve kimyasal ozellikleri nedeniyle reenjeksiyonun gerceklesmediğinin MTA tarafından onaylanması halinde, cevre kirlenmesini onleyecek tedbirler alınarak desarj yapılır.
(5) Entegre jeotermal kaynak kullanım alanı dısındaki mustakil kaplıca ve doğal mineralli su isletmelerinde reenjeksiyon ve enjeksiyon sartı aranmayabilir. Cevre ve Orman Bakanlığının gorusu doğrultusunda idarece karar verilir.

Terk ve tesislerin intikali

MADDE 15- (1) Arama veya isletme ruhsatı sahibi, ruhsat alanının tamamını veya bir kısmını terk talebinde bulunabilir. Ddare, faaliyetle ilgili gerekli emniyet tedbirlerinin yerine getirilmis ve cevre duzenlenmesi yapıldığının tespitini muteakip terk talebini kabul eder.
(2) Arama ve isletme ruhsatlarının fesih, iptal, terk veya surenin bitmesi nedeniyle sona ermesi halinde, hak sahibine tazminat verilmeksizin kuyular ve bunların korunması icin yapılmıs tesisler, gerekli kuyu bası emniyet tedbirleri alınmıs olmak kaydıyla idareye intikal eder. Diğer tesis, vasıta, alet ve malzeme ruhsat sahibine aittir. Bu sekilde idareye intikal eden varlıklar ihale ile satısı yapılarak gerekli ruhsatlandırma yapılır.

DORDUNCU BOLUM :
Cesitli Hukumler, Maden Tetkik ve Arama Genel Mudurluğu hizmetleri ile ilgili haklar

MADDE 16- (1) MTA, jeotermal ve doğal mineralli su kaynak aramalarını ruhsat harcından ve teminatından muaf olarak bu Kanun hukumlerine gore ruhsat alarak yapar. MTA’nın arama ruhsatı aldığı sahalarda kaynak varlığı tespit etmesi halinde, bu alan MTA tarafından ihale edilir ve ihale uzerinde kalan istekliye bu alanda idarece isletme ruhsatı verilir. MTA’nın yaptığı masraflar ihale bedeli uzerinden alındıktan sonra kalan miktar MTA ve idarece esit paylasılır.
(2) MTA, yuruyen ruhsat alanları dahil her yerde ruhsat sartı olmaksızın her turlu bilimsel ve teknik calısmayı yapabilir.
Kultur ve turizm koruma ve gelisim bolgeleri ile turizm merkezlerine iliskin hususlar
MADDE 17- (1) 12/3/1982 tarihli ve 2634 sayılı Turizmi Tesvik Kanunu uyarınca ilan edilen kultur ve turizm koruma ve gelisim bolgeleri ile turizm merkezlerinde;
a) Bu Kanun kapsamında verilecek termal turizm amaclı isletme faaliyet izinlerinde, imar planları ile belirlenen yatırım alanları ve isletmelerin kapasitelerinin gerektirdiği kaynak miktarı sağlandıktan sonra diğer kullanımlara yonelik talepler karsılanabilir. Termal turizme yonelik kullanım alanlarında imar planı olmadan faaliyet izni verilemez.
b) Turizm belgeli tesislerin jeotermal su kullanım bedeli, kullanılan jeotermal su miktarına gore belirlenir.
c) Faaliyetler icin idarece onceden Kultur ve Turizm Bakanlığının gorusu alınır.
(2) Enerji uretimi ve ısıtma uygulamalarına uygun olan akıskanlar haric diğer akıskanların bulunduğu alanlarda termal turizm amaclı kullanıma oncelik tanınır.
(3) Bu madde kapsamında belediyelerce kurulacak sirketler icin 4046 sayılı Ozellestirme Uygulamaları Hakkında Kanunun 27 nci maddesi uygulanmaz, Dcisleri Bakanlığının gorusu alınır.
(4) Bu maddenin uygulanması ile ilgili tum usul ve esaslar, Kultur ve Turizm Bakanlığının uygun gorusu alınarak Bakanlıkca cıkarılacak yonetmelikle belirlenir.
MADDE 18- (1) 4/6/1985 tarihli ve 3213 sayılı Maden Kanununun 47 nci maddesinin ucuncu fıkrası asağıdaki sekilde değistirilmistir. “Maden Tetkik ve Arama Genel Mudurluğu bu Kanun hukumlerine gore arama ruhsatı alarak bulduğu madenler icin 15 inci maddeye gore buluculuk hakkını kazanır. Arama ruhsat suresi sonuna kadar Genel Mudurluğe devredilen bu ruhsatlar 30 uncu madde hukumlerine gore ihale edilir. Dhale sonucu elde edilen gelirin %50’si MTA’ya kaynak geliri olarak aktarılır.”
MADDE 19- (1) MTA yurtici ve yurt dısında yerli ve yabancı kamu veya ozel tuzel kisilerle jeotermal kaynak ve doğal mineralli sulara yonelik olarak arama, arastırma, gelistirme ve bilimsel ve teknik calısma yapabilir. Asgari % 20 olmak kaydıyla, ilgili sirket ile varılan anlasma cercevesinde belirlenecek oranda isletme gelirinden pay alır. Bu maddenin uygulama usul ve esasları Bakanlıkca cıkarılacak yonetmelikle belirlenir.
Yonetmelik
MADDE 20- (1) Bu Kanunun uygulanmasına dair usul ve esaslar, bu Kanunun yururluk tarihinden itibaren altı ay icerisinde, Bakanlık tarafından cıkarılacak yonetmelikler ile duzenlenir.
Yururlukten kaldırılan hukumler
MADDE 21- (1) Bu Kanunla, 10/6/1926 tarihli ve 927 sayılı Sıcak ve Soğuk Maden Sularının Dstismarı ile Kaplıcalar Tesisatı Hakkında Kanun, 12/3/1982 tarihli ve 2634 sayılı Turizmi Tesvik Kanununun ek 1 inci maddesi ile birlikte 26 Mart 1322 tarihli Mulga Maadin Nizamnamesinin, 26/3/1931 tarihli ve 1794 sayılı 26 Mart 1322 tarihli Maadin Nizamnamesinin 50 nci Maddesinin Tadiline Dair Kanunun ve 17/6/1942 tarihli ve 4268 sayılı Mulga Madenlerin Aranma ve İsletilmesi Hakkında Kanunun icmeye ve yıkanmaya mahsus sifalı sıcak ve soğuk maden sularıyla kaplıcalar hakkındaki hukumleri yururlukten kaldırılmıstır.

BESİNCİ BÖLÜM : Gecici ve Son Hukumler

GECİCİ MADDE 1- (1) Bu Kanunun yururluk tarihinden once, 26/3/1322 tarihli Mulga Maadin Nizamnamesi, 17/6/1942 tarihli ve 4268 sayılı Mulga Madenlerin Aranma ve İsletilmesi Hakkında Kanun, 19/2/1985 tarihli ve 3154 sayılı Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının Teskilat ve Gorevleri Hakkında Kanun, 26/5/2004 tarihli ve 5177 sayılı Maden Kanununda ve Bazı Kanunlarda Değisiklik Yapılmasına Dliskin Kanun, 927 ve 2634 sayılı kanunlar ile 83/6568 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı uyarınca 3/3/1954 tarihli ve 6309 sayılı Mulga Maden Kanunu kapsamında verilmis ruhsat ve haklar asağıdaki sekilde intibak ettirilir.
a) İl Ozel İdarelerinin islettiği veya kiraya verdiği kaynaklar il ozel idarelerine,
b) İl Ozel İdarelerinin isletme ruhsatı verdiği kaynaklar ruhsat sahiplerine,
c) Vilayetce rusum ve temettu hisseleri devredilen kaynaklar devir alan belediye veya koy tuzel kisiliği adına,
d) Belediyelerin islettiği ve/veya kiraya verdiği kaynaklar belediye tuzel kisiliği adına,
e) Belediye ve il ozel idarelerinin ortağı olduğu sirketlerin islettiği kaynaklar sirket adına,
f) MTA tarafından bu Kanunun yayımı tarihinden once kamu veya ozel tuzel kisiler, belediye ve ozel idare ile yapılan sozlesme ve protokollerle verilen isletme hakları, alanı MTA tarafından belirlenerek ilgili hak sahibi adına,
g) 5177 sayılı Kanunun gecici 5 inci maddesine gore temdit talebinde bulunulan ve suresi uzatılan icmece, maden suları, ılıca ve kaplıcalar ilgili hak sahibi adına,
h) Elektrik Uretim A.S. tarafından isletilen kaynak, alanı MTA tarafından belirlenerek Elektrik Uretim A.S. adına, idare tarafından alan bazında intibak ettirilir. Elektrik Uretim A.S. veya Ozellestirme İdaresi Baskanlığı tarafından bu sahanın ucuncu kisilere ihale edilmesi halinde, ihale bedelinin % 50’si MTA’ya oz kaynak olarak aktarılır. İntibaklarda sozlesme ve isletme sartları ile ucuncu kisilerin muktesep hakları sicile islenir.
(2) İsletme imtiyazlı ruhsatlarda ise hak sahibinin gecmiste kullandığı sure dikkate alınarak toplam sure doksandokuz yılı gecemez.
(3) İntibakı yapılan ruhsatlar MİGEM’e bildirilir.
(4) Bu Kanunun yururluğe girdiği tarih itibariyle 927 sayılı Kanuna gore suresi icinde temdit talebinde bulunulmus ruhsatlar ile 5177 sayılı Kanunun gecici 4 uncu maddesine gore ruhsat almak uzere yapılan yeni muracaatlar, il ozel idarelerince muracaat tarihinde yururlukte olan 5177 sayılı Kanunun gecici 4 uncu maddesi ve 927 sayılı Kanuna gore sonuclandırılarak uygun gorulenler ruhsatlandırılarak bu Kanuna intibakı yapılır.
GECİCİ MADDE 2- (1) Bu Kanunun yururluğe girmesinden once kazanılmıs hakların sahipleri, bu haklarına konu olan kaynağa ait mevcut bilgi ve belgeler ile sahadaki mevcut tesislere ait bilgi ve projeleri, hak sahibi olduğunu gosterir ruhsat, izin, imtiyaz, sozlesme, sicil ve benzeri belgeleri varsa isletme projesi ve teminat makbuzları ile birlikte altı ay icerisinde idareye muracaat ederek intibak yaptırmakla yukumludur.
(2) Altı ay icinde intibak talebinde bulunulmayan haklar icin teminat iki katına cıkarılarak altı ay ek sure verilir. Bu sure icerisinde de intibak talebinde bulunulmayan haklara iliksin faaliyetler durdurulur.
(3) Kanunun yururluk tarihi itibariyle bir yıl boyunca muracaat kabul edilmez. Bu sure sonunda ilk hafta yapılan muracaatlar aynı anda yapılmıs kabul edilir ve oncelik sırası kura ile belirlenir. İlk hafta icinde yapılan muracaatlardan asgari teminat miktarı kadar muracaat bedeli alınır.
(4) İdare, il sınırları icerisindeki kaynak ruhsatlarını ve ruhsat verilmesi MİGEM’ce uygun bulunan muracaatları, bu Kanunun yururluğe girdiği tarihten itibaren uc ay icerisinde; hak sahibi, kaynak ve alan sınır koordinatları, kaynağın cinsi, suresi, mulkiyet durumu ve diğer gerekli olan tum bilgileri MİGEM’e bildirmek zorundadır.
GECİCİ MADDE 3- (1) Bu Kanunun yururluk tarihinden once MTA tarafından, kamu veya ozel tuzel kisilere, belediyelere, ozel idarelere sozlesme ile devredilen, kiraya verilen veya kullanım hakkı verilen ve bu Kanunun yururluk tarihi itibarı ile sona eren kaynak veya kaynak alanları ile MTA’nın yaptığı calısmalarla belirlediği ve MTA adına tescil edilen ve tescil edilecek kaynak ve/veya kaynak alanları icin MTA’ya idare tarafından arama ruhsatı verilerek MİGEM’e bildirilir. Bu ruhsat alanları, MTA tarafından ihale edilir. İhale gelirinden MTA’nın yaptığı arama masrafları dusuldukten sonra kalan miktar MTA ile İdare arasında esit olarak paylasılır.
(2) MTA adına tescil edilen ve tescil edilecek bu sahalardan herhangi bir nedenle ihale edilemeyenlerden idare payının yarısı MTA’ya odenir.
GECİCİ MADDE 4- (1) Bu Kanunda gecen Turk Lirası ibaresi karsılığında, uygulamada 28/1/2004 tarihli ve 5083 sayılı Turkiye Cumhuriyeti Devletinin Para Birimi Hakkında Kanun hukumlerine gore ulkede tedavulde bulunan para “Yeni Turk Lirası” olarak adlandırıldığı surece bu ibare kullanılır.
GECİCİ MADDE 5- (1) Elektrik Uretim Anonim Sirketi tarafından yapılan komur tahsis (rodovans) ihalesi sonucunda komur kullanım hakkı elde edecek sirketler tarafından yapılacak 1000 MW uzeri gucte yerli komur yakıtlı elektrik santrallarından 2014 yılı sonuna kadar isletmeye girenlerin urettiği elektrik, perakende ve toptan satıs lisansı sahibi sirketler tarafından onbes yıl sureli ikili anlasmalar ile satın alınır ve ustlenilecek elektrik enerjisi alımına iliskin hukumler bu sirketlerin lisanslarına dercedilir.
(2) Toptan ve perakende satıs sirketlerine satısı yapılacak miktarla santralın ureteceği yıllık elektrik miktarı arasında ikili anlasmaya bağlanamayan bir uretim bakiyesi olusursa, bu miktar icin Turkiye Elektrik Ticaret ve Taahhut Anonim Sirketi alım anlasması yapar.
(3) Elektrik Uretim Anonim Sirketi tarafından 1000 MW uzeri gucte yerli komur yakıtlı elektrik santralı yapılması amacıyla yapılacak komur tahsis (rodovans) ihalelerinde isteklilerce; yıllara sari olarak rodovans bedeli, onbes yıllık sure icin yıllara sari olarak elektrik enerjisi uretim miktarları ve yıllık birim elektrik enerjisi satıs fiyatları teklif edilecektir. Bu ihalede secim, sartnamede belirlenecek esaslar dahilinde, teklif edilecek yıllık uretim miktarları ile yıllık birim elektrik enerjisi satıs fiyatlarının carpımı sonucu olusacak elektrik alım bedellerinin onceden saptanmıs belirli bir iskonto haddi uzerinden ihalenin yapıldığı tarihe indirgenmis değerleri toplamı ile rodovans bedelinin değerlendirilmesi sonucunda yapılır.
Yururluk
MADDE 22- (1) Bu Kanun yayımı tarihinde yururluğe girer.
Yurutme
MADDE 23- (1) Bu Kanun hukumlerini Bakanlar Kurulu yurutur.